Land of hope

Randstad

Land of Hope is een tweejarig onderzoeksproject (2020-2021), opgesteld om de onbebouwde ruimte van de Randstad te documenteren en om te verifiëren of duurzame ontwikkeling mogelijk is. Met een 100x100km snapshot van de Randstad als casestudy, ondervond Studio Hartzema, samen met zijn onderzoeksafdeling FRESH, dat 75% van zijn land onbebouwd is - waarvan het grootste deel uit grasland bestaat. Geïnspireerd door het radicale werk van Superstudio en Constant Nieuwenhuys, wordt dit "Land of Hope" onderzocht als een gedeeld object tussen samenwerkende steden, evenals een collectieve bron voor projectieve scenario's die reageren op dringende economische, ecologische en maatschappelijke uitdagingen (herbebossing, hernieuwbare energieproductie, nieuw landgebruik).

In 1989 beschreef de Nederlandse architect Willem Jan Neutelings de Randstad als een heterogeen veld waarin de tegenstelling tussen stad en landschap wordt opgeheven. Inderdaad: de Randstad, ooit begonnen als een ring van compacte steden rond een groen hart, is geëvolueerd tot een oncontroleerbare stedelijke wildgroei. Het landschap wordt niet meer gezien als iets buiten de stad, maar als een entiteit die binnen de metropool ligt, voornamelijk bezet door landbouwgrond en graslanden. Deze gronden, die voornamelijk worden gebruikt voor de productie van melk en vlees, zijn onlangs dreigen hun economische basis te verliezen vanwege de zware milieu-impact, en daarmee de enige substantiële reden om hun lege uitgestrektheid te beschermen. Zoals de meeste plaatsen waar lucratieve productieactiviteiten boemerangeffecten hebben gehad op lokale ecosystemen en het milieu, is de Randstad nog steeds verdeeld over de vraag of het zijn weg moet voortzetten met het behoud van zeer vervuilende graslanden voor de zuivel- en vleessector, of om zich een toekomstig landschap zonder koeien voor te stellen.

Land of Hope veronderstelt dat het onbebouwde land kan functioneren als katalysator voor het accommoderen van duurzame ontwikkeling, systemische veranderingen en interventies van grootse schaal. Door het verkennen van projectieve scenario’s en opgeschaalde structuren van alternatief landgebruik, energieproductie, verstedelijking en duurzame groei of krimp, hebben de resultaten van het onderzoek zijn initiële hypothese al geverifieerd. Volgens ruwe schattingen zou het omzetten van slechts 1,5-2% van de onbebouwde ruimte in zonneparken of windparken 100% van de elektriciteitsbehoefte van Randstad kunnen dekken. Uit aanvullende berekeningen bleek dat het beplanten van 17% van het beschikbare onbebouwde land met houtige biomassa 25% van de elektriciteitsbehoefte kan dekken. Als referentiekader zal de verwachte stedelijke uitbreiding van Nederland tegen 2030 (1 miljoen nieuwe woningen) 5-10% van het onbebouwde land opeisen.

Nu de druk op de agrarische sector naar verwachting zal toenemen en steden wanhopig op zoek zijn naar ruimte om uit te breiden, wordt nadenken over een toekomst voor de onbebouwde ruimte van de Randstad uiterst relevant geacht, niet alleen voor Nederland maar voor steden over de hele wereld. In feite zullen kwesties als extreme verstedelijking, veerkracht en productie waarschijnlijk de stedelijke ontwikkeling van de meeste grootstedelijke gebieden in de komende decennia stimuleren. Door zich te concentreren op dit deel van de ruimte dat nog nooit eerder is geanalyseerd en in kaart gebracht, wil Land of Hope ons professionele veld voorzien van een nieuwe reeks gegevens en een nieuw proces van holistisch denken en projectief ontwerpen.

Opdrachtgever: Creative Industries Fund NL Looptijd: april 2020-januari 2021 (fase 1) Ontwerpteam: Aikaterina Myserli (projectleider), Henk Hartzema, Federica Francalancia, Sábá Schramkó, Sara Gholizadeh, Giulio Minuto, Gianluca de Maria In samenwerking met: FRESH Research, Vereniging Deltametropool, Creative Industries Fund NL, TU Delft